FOTOĞRAF AHLÂKLI OLMALI

“Görsel sanatlara her zaman özel bir ilgim vardı, ciddi bir sinema takipçisiydim. Bu alakam sonucu fotoğrafla tanıştım. Fotoğrafı hep bir şiire benzetmişimdir; nasıl ki şiir sanatında bir dize hatta bir mısra size sayfalarca hikâyeyi anlatabiliyorsa işte bir fotoğraf da koca bir hayat hikâyesini anlatabilir…” diyor Ömer Işık. Diyarbakır doğumlu olan ve yeni yeni profesyonelleştiği fotoğrafçılıkta iyi yerlere gelmek isteyen Işık için fotoğrafçılık en büyük sorunu etikete değer verilmesi. Bunu da şu cümleleriyle özetliyor: “Türkiye fotoğrafçılığı için en üzüldüğüm şeyin etiket fotoğrafçılığı üzerinden gidişidir. Ne kadar yarışmalarda derece yaptıysanız o kadar iyi fotoğrafçısınız ne yazık ki…! Oysa popülarite ile ilgilenmeyen o kadar iyi fotoğrafçı var ki bu ülkede…”  Hayattan Kareler köşemizin bu haftaki konuğu Ömer Işık'la sanatını ve bundan sonraki projelerini konuştuk. Bizlerle çoğunu insan yüzlerine odakladığı karelerini paylaştı.

Fotoğrafın sizdeki anlamı nedir?

Fotoğrafın benim için bir hobiden ziyade büyük anlamı var. Hayatı detayları ile gözlemlememi, dolayısı ile farklı perspektiflerden görmemi sağlayan bir araç. Gerçek anlamda algımı disipline etmemi fotoğraf ile başarıyorum. İzleyicisini de gördüğü ile yetinmeyip düşündüren bir sanat oluşu en çarpıcı yönü aslında. Hayatın içinde gündelik yaşamımızda pek dikkat etmediğimiz olgular fotoğraf ile gönlümüze kadar iner. Bir çocuğun küçük şeylerden duyduğu mutluluğu ihtiyar bir insanın aynı şekilde yılların yaşanmışlığına rağmen hissedebilmesini fotoğraf gördürür size. Benzer şekilde acıyı da tasavvur edebilirsiniz. Gerçek yaşamda fiziksel izlenimleriniz fotoğrafı izlerken duygusal bir boyuta geçer ve yüklediğiniz anlam başkalaşır... İşte fotoğrafın bu büyüsü beni kendisine çeken en büyük etkendi... Geçmiş ile gelecek arasında bir aynadır benim için...

Vizörden bakmaya başladığınızdan beri hayatınızda ne gibi değişiklikler oldu?

Vizörden bakmaya başladığım andan itibaren hayatı daha bir anlamlı görmeye başladım. Bu durumu kendimde fark ettiğim günden beri her geçen gün daha bir tutkuyla bağlanıyorum bu sanata. Her sanat dalında olduğu gibi fotoğraf da belli disiplinleri barındırır bünyesinde. İzleyiciyi düşündürebilmek ve etkili olabilmek bu disiplinlerin çerçeve içindeki başarısıdır. İşte bu normların ihyası sizin fotoğrafı çekerken düşünerek sonrasında görerek yansıtmanıza sebep olur. Beni fotoğrafın kendine çeken yönü bu oldu; düşünmek ve görmek...

Daha çok nereleri fotoğraflıyorsun?

Fotoğrafta benim için aslolan unsur insandır. Çünkü hayat insan ile var olur. Dolayısıyla kendi kültürü ile yoğrulmuş ve yaşayan insanın olduğu her yerde fotoğraf bana büyük bir mutluluk verir. Söz konusu yerler kimi zaman sokak olur kimi zaman bir köy evi, kimi zaman da şehir yaşamı...

Portre çekerken ne gibi sorunlarla karşılaşıyorsun?

Fotoğraf arayışınız insan üzerinden olunca doğal olarak kadrajınızda en çok yer tutan konu portreler oluyor. Benim portre anlayışım insanın yalnızca yüzünden ibaret değil. Odağımda yansıttığım kişinin yüzü olurken fonunda ise yaşam alanını anlatmaya çalışırım. Fotoğrafın konusu olan insanın hep etkili olabilecek doğal ifadesini yakalamaya uğraşırım. Bu kriterler baz alındığında iyi bir kare almak oldukça güç olabiliyor. Tam da burada öne çıkan farklı bir olgu mevcut; iletişim. İyi bir fotoğrafçının iletişim gücü yüksek olması gerekmekte. Bu olgu hem fotoğrafçının başarısı hem de fotoğrafladığı insana duyduğu saygıdır... Fotoğrafladığınız insanlar sizinle özdeşleşmeli, sizi kendilerinden biri gibi görmelidir. Bunu başardığınız zamanda yine de fotoğraf etiği her daim aklınızda olmalı. Ben fotoğrafın etikten öte bir de ahlakı olması gerektiğini düşünenlerdenim. Çünkü Yaradan'ın güzelliklerini görmek istediği insanı asla aşağılamamalısınız...

Hayal gücünüzün fotoğrafa etkisi nedir?

Hayal gücü yüksek kişidir fotoğrafçı. Çekerken veya çekmeden önce zihninde çeker fotoğrafı. Bu onu en çok düşündüren kısmıdır sanatın. Dolayısı ile fotoğraf sürekli hayal gücümü pekiştirmiştir benim için. Portrelere sık yer verdiğim için bazen oturur çektiğim insanların yüzlerine bakar ve düşünürüm. Gözlerinden okumaya çalışırım hislerini, ortak olmaya çalışırım ve hatta kimi zaman empati kurar kendimi onun yerine koyarım. Benim için önemlidir bu, çünkü asıl hazzı o zaman alırım fotoğraflarımdan...

Fotoğraflarınız neden siyah beyaz?

Duyguyu daha güçlü verebilmek adına siyah beyaz çekerim bazen. Fotoğrafın büyüsü ışıktır aslında. Renkleri izleyenin hayal gücüne bırakırım siyah beyaz fotoğraflarımda. Acıya veya mutluluğa vereceği renk benim izleyene duyduğum saygıdır.

Ülkemizdeki fotoğrafçılığın gelişimini nasıl buluyorsun?

Diğer sanat dallarında olduğu gibi fotoğrafta da ülkemizde gelişim pek hızlı sayılmaz. Klişelerinden kolay kurtulamayan bir toplumuz, bu nedenle yeniliklere ilk etapta sıcak bakmıyoruz. Oysaki sıra dışı sanatçılar farklı işler yaparak kendilerine has tarzlar üretmişlerdir. Ülkemizde fotoğraf sanatı için en fazla üzüldüğüm durum etiket sanatçılığı olmasıdır. Yani iyi fotoğrafçı olma kıstasının yarışma dereceleri ve yayın organları üzerindeki popülerliğiniz ile olması. Oysaki ben ismi duyulmayan ama çok çok iyi fotoğraflara sahip insanlar tanıyorum bu ülkede. İşte bu anlayışımız yüzünden sözünü ettiğim klişelerden kurtulamıyoruz. Her ne kadar olumsuz düşünceler paylaşsam da ülkemizde fotoğrafın geleceği için umutluyum.

Fotoğraflarında çoğunlukla çocuklara ve de ihtiyar insan yüzlerine rastlıyoruz. Bunun sizdeki nedeni nedir?

Çünkü izleyeni en çok etkileyen yüzler çocuklar ve ihtiyarlardır. Gerçek ifadeyi onların yüzünde görürsünüz ancak. Mutluluğu, acıyı, hüznü, dostluğu, paylaşmayı, yardımlaşmayı, birlikteliği en saf haliyle size yansıtırlar. Sadece ihtiyarları pozlayarak dramatik bir yaklaşım sergileyen fotoğrafçılar var. Ben bu durumu pek özümseyemiyorum; eğer ortada bir drama var ise fotoğrafçı bunu her yüz üzerinden yansıtabilmeli. Ki çocuklar üzerinden drama yansıtmak çok daha zor ama çok daha etkilidir. Burada drama dışında diğer olgular içinde (mutluluk, neşe gibi...) aynı şeyin geçerli olduğunu söylemeliyim...

İleriye dönük fotoğraf alanında projeleriniz nedir?

Zaman ne gösterir bilemem ama şuanda sadece amatör olarak ilgilendiğim bu sanatta geleceğe geçmişten iz bırakan fotoğraflar bırakabilirsem en büyük mutluluğum olacak.

Yeni sergileriniz ne üzerine olacak?

Karma sergilerde bulundum. Henüz kişisel sergim olmadı ama Diyarbakır üzerine bir projemi sergi ile sonlandırmak istiyorum...