“Aldım Ama Vazgeçtim” Demek Caiz mi?

Söz verdin, aldın, anlaştın. Ama vazgeçmek istedin. Peki olur mu?

Günlük hayatın içinde hepimizin başına gelebilecek bir mesele bu. Mesela bir hafta önce mobilyacıdan yatak odası takımı aldınız. Ürün hazırlandı, parasını ödediniz. Ama aradan birkaç gün geçti, içinize sinmedi ya da başka bir modeli beğendiniz. Telefonu kaldırdınız: “Ben bu alışverişten vazgeçmek istiyorum.”

İşte asıl mesele burada başlıyor.

İslam’a göre alışveriş bir akittir. Taraflar karşılıklı olarak kabul ettiklerinde bu akit tamamlanır. Alıcı malı teslim almışsa ve tüm şartlar yerine getirilmişse, o alışveriş dinen bağlayıcıdır. Bu noktadan sonra bir tarafın keyfi şekilde vazgeçmesi, sadece ticari değil, ahlâkî bir sorumluluk da doğurur.

Peki tamamen çaresiz miyiz?

Hayır. Eğer ürün henüz kullanılmamışsa, teslim edildiği gibi duruyorsa ve satıcı da buna razıysa, akit iki tarafın rızasıyla bozulabilir. Buradaki temel esas “rıza”dır. Yani iki taraf da gönüllü olarak sonlandırmayı kabul ederse, ne ticari ne de dini açıdan bir sakınca kalmaz.

Asıl dikkat çekici olan ise şurası:
Bu tür keyfi caymalarda sadece hukuki değil, uhrevî bir hak da oluşabilir. Başka bir ifadeyle: “kul hakkı”.

HÜLASA:
    •Alışveriş tamamlandıysa tek taraflı caymak caiz değildir.
    •Cayma hakkı ancak karşılıklı rıza ile mümkündür.
    •Sözleşme ahlâkı, İslam ticaret hukukunun temelidir.
    •Keyfi vazgeçişler kul hakkına girer.