DOSYA | Bölüm 3 550 Konut/Gün Gerçek mi?

Depremin üzerinden geçen 17 ayın ardından Malatya’da yeniden inşa çalışmaları hız kazandı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un 19 Temmuz’daki Malatya ziyareti sırasında yaptığı açıklama dikkat çekti:

“Malatya’da her gün 550 konutu hak sahiplerine teslim ediyoruz.”

Bu iddia, yalnızca siyasî bir motivasyon mu? Yoksa gerçek verilere mi dayanıyor?

Rakamlarla Değerlendirme

Bakan Kurum’un açıklamasına göre Malatya’da şu ana kadar 36 bin konut teslim edilmiş durumda. Bu sayı üzerinden kaba bir hesap yapılırsa:
    •    36.000 konut ÷ 550 konut/gün = yaklaşık 65 gün
Bu da 2 ay 5 güne denk geliyor.

Ancak Malatya’da konut teslim süreçleri 2023 sonu itibarıyla başlamıştı. İlk anahtar teslimi, resmi kayıtlara göre Aralık 2023’te yapıldı. Eğer bu rakam Aralık 2023’ten bu yana geçerli ise, ortalama günlük 170-200 konut seviyesinde teslim gerçekleşmiş oluyor.

Sahadan Veriler Ne Diyor?

Malatya’daki TOKİ yüklenici firmalarıyla yapılan görüşmeler ve müteahhit birliklerinin sahadan aktardığı bilgiler, her gün 550 konutun fiilen teslim edildiği yönündeki beyanın gerçeği tam olarak yansıtmadığına işaret ediyor. Bir firma yetkilisi şöyle diyor:

“Bazı günler toplu teslimler yapılıyor, ama aralarda günlerce teslimat yapılmayan sahalar da var. Her gün 550 konut ifadesi gerçeği abartılı biçimde yansıtıyor.”

Elektrik, Doğalgaz, Yol Hazır mı?

Teslim edilen konutların önemli bir bölümü henüz tam yaşama uygun altyapıya sahip değil.
Birçok bölgede doğalgaz kutusu takılmış ancak aktif değil.
Elektrik hatları çekilmiş olsa da, trafolar devre dışı.
Ulaşım ise hâlâ geçici yollar üzerinden sağlanıyor.

Bu durum, “teslim edildi” ifadesinin teknik bir prosedür mü yoksa fiilî bir geçiş mi olduğuna dair soru işaretlerini artırıyor.

Uzman Görüşü: “Politik Rakamlar”

Deprem sonrası afet planlaması konusunda çalışan bir şehir plancısı, Malatya Time’a yaptığı değerlendirmede şöyle diyor:

“550 konut/gün gibi iddialı söylemler, kamuoyunu moralize etmeye yönelik politik rakamlardır. Sahada gerçek rakamlar farklı. Teslim edilen her konutun kullanılabilir olması gerek; sadece anahtar vermek yetmez.”

Kaynaklara Göre Gerçek Sayılar
    •    Malatya Valiliği, Haziran sonu itibariyle toplamda 30 binin üzerinde konutun hak sahiplerine teslim edildiğini bildirmişti.
    •    TOKİ’nin resmi açıklamaları, Türkiye genelinde Haziran sonuna kadar toplam 85 bin konutun teslim edildiğini, bunun Malatya için 36 bin olduğunu teyit ediyor.
    •    Ancak bu konutların ne kadarında fiilen yaşam başladığına dair kamuya açık bir veri henüz bulunmuyor.

Siyasi Söylem – Teknik Gerçeklik

“550 konut/gün” söylemi teknik anlamda, bir gün içinde teslim edilen daire sayısı anlamına gelse de, bu sayıların toplu anahtar teslim törenlerinde biriktiği ve günlük olarak düzenli bir dağıtıma dönüşmediği sahadan gelen bilgilerle sabit.

Malatya’nın farklı noktalarındaki hak sahipleri hâlâ SMS bekliyor. Kimilerine ise henüz kura bile çıkmadı.

HÜLASA:

Devletin kısa sürede bu kadar büyük bir yapı stoğunu üretmiş olması önemlidir. Ancak rakamların açıklanma biçimi, algı yönetimiyle gerçeğin birbirine karıştırıldığı bir noktaya evriliyor.

Çünkü mesele, kaç konut yapıldığı değil…
Kaç konutta hayat başladığıdır.

Bir sonraki bölüm:
“Doğalgaz Var Ama Yok!”
Konutu teslim alan vatandaş neden hâlâ battaniyeyle oturuyor?