Evliya Çelebi Malatya İçin Ne Demiştir?

Bu sözün, özellikle Malatya’da yetişen yedi taneli buğday üzerine söylendiği de rivayet edilir. Çünkü bu buğday çeşidi, seyahatname içerisinde en az Malatya kayısısı kadar yer kaplayan ve adından söz ettiren bir tarım ürünüdür.

Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Malatya Nasıl Anlatılıyor?

Evliya Çelebi seyahatnamesinde Malatya 17. yüzyıl itibariyle kaleme alınır. Dolayısıyla o dönem Malatya, Maraş’ın sancakbeyi merkezidir. Evliya Çelebi’nin o dönemki Malatya notları ise şu şekilde özetlenebilir:

• 5 bin 265 adet yapıyı bünyesinde bulundurur.
• 12 adet cami, 20 adet mahalle mescidi ve 7 adet klişe yapısından söz edilir.
• Halkı; yoğunluklu olarak Türk, Kürt ve Ermenilerden oluşur.
• 2 bin tane su kuyusu ve 7 adet hamamı vardır.
• Şehrin dört farklı yönden 17 adet nehir ile çevrili olduğu görülür.

Tüm bunların yanı sıra yine Malatya’nın o dönemki yapısını anlatan farklı anlatılar da bulunur. Bunların içerisinde en çok göze çarpanlar ise Evliya Çelebi’nin Malatyalıları anlattığı kısımdır. Evliya Çelebi Malatya insanı için mamur fakat şen odluklarını, ayrıca garip dostu ve iyi huylu kimseler odluklarını da ayrıca not almıştır.

Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Malatya’nın Mutfak Kültürü Nasıl Anlatılıyor?

Evliya Çelebi seyahatnamesinde Malatya’nın mutfak kültürü öncelikli olarak buğday, kayısı ve elma üzerinden tanıtılır. Yanı sıra nohut, arpa, pamuk, mercimek ve bakla da yine meşhur yiyecekleri arasında geçer. Evliya Çelebi’nin notlarına göre Malatya’nın dağlarında, o dönem “gezengevi” olarak adlandırılan bir kudret helvası gizlidir. Ayrıca yine bu dağlarda yetiştikleri bilinen meşe ağacı ile meyveleri de söz edilmeye değer diğer türlerdendir.

Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Malatya Bağları Nasıl Anlatılıyor?

Evliya Çelebi seyahatnamesinde Malatya bağları toplam 7 bin 800 adet olarak kayda geçer. Ayrıca Evliya Çelebi bu bağlara ek olarak 600 şebekeli bostanlardan ve tüm bunların siciller ile mir-ab (su ağası) defterlerinde yazılı olduklarından da bahseder.

Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Malatya Kayısısı Nasıl Anlatılıyor?

Evliya Çelebi seyahatnamesinde Malatya kayısısı yine o dönemin kaynaklarına göre nitelendirilir. Dolayısıyla günümüzde 13 türü bulunduğu bilinen Malatya kayısısı, Evliya Çelebi Seyahatnamesinde 7 tür ile sınırlandırılmıştır. Bu yedi tür ise şunlardır:

• Hamavi
• Sarı hamavi
• Mışmış hamavi
• Beyaz kumru
• Bey kumru
• Sulu kumru
• Etli kumru

Öte yandan Evliya Çelebi’nin Malatya kayısısına dair söyledikleri, yalnızca bunlarla sınırlı değildir. Bu kayısıların her birinin en az 40 ya da 50 dirhem kadar gelebildikleri de söylenenler arasında yer alır. Bu miktar ise günümüz ölçü birimiyle yaklaşık 130 – 160 gram arasındadır. Bu ölçü ise kayısının sulu olmasından ileri gelir. Evliya Çelebi’ye göre Malatya kayısısı o kadar suludur ki bağdan şehre gelen selelerde zorluk yaşanır.

Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Malatya Aspuzu Bahçeleri Nasıl Anlatılıyor?

Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Malatya Aspuzu Bahçeleri diğer bağ ve bahçelerden farklı olarak daha görkemli ve bereketlidir. Burada fazlasıyla meyve ağacının, nehrin ve abıhayatların olduğu söylenir. Aspuzu bahçelerinin konumu ise şehrin 8 km güneydoğusu olarak bilinir.

Son olarak; Evliya Çelebi Malatya adına en çok Aspuzu bahçelerine olan göçten bahseder. Özellikle tarım ile uğraşacak kişilerin ya da çocuk sahibi ailelerin bu alanı tercih ettiklerini çünkü bu bahçelerin ilham verici bir yanı olduğunu da ekler.