Kayısı kokan tarih müzesi: MALATYA

Malatya, tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış bir şehir.
Hem zengin kültürü hem doğası ile farklılıkları içinde barındıran Malatya'da, aynı zamanda Anadolu'nun ilk şehir devleti olan Arslantepe Höyüğü bu topraklarda bulunuyor. Altın sarısı kayısılarının lezzeti ile bildiğimiz Malatya'nın doğal ve tarihi güzellikleri öyle çok ki, mutlaka gezilip görülmesi gereken yerlerden biri.

ÇAĞLAR ÇAĞATAY

Dile kolay; 7 bin yıllık bir mirası sınırlarında barındıran, bir başka bir ifade ile dünyanın en eski mirası Arslantepe Höyüğü'nü
koluna takmış bir şehir Malatya. Kentin Neolitik Çağ'a uzanan tarihi, sizi gizemli bir yolculuğa çıkarıyor.Tarih boyunca pek çok medeniyetin hakimiyet kurduğu bir şehir olan Malatya'da, 800 yıllık geçmişiyle Ulu Camii ve eksik minaresi bir türlü bitmeyen Yeni Camii gibi görmeniz gereken birçok cami yer alıyor. Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı, Malatya Kalesi ve Kanlı Kümbet kente sahip olduğu ruhu veren başlıca eserler. Doğu Anadolu'nun en kalabalık şehri olmasına rağmen, gelişime ayak uydurması ve “Derli toplu” diye ifade edilebilecek düzeni yakalaması, sözü edilmeye değer diğer Malatya notlarımızdan.
En ünlü caddeleri ise Kanalboyu, Kışla ve Kernek. Tüm bu caddeleri keşfederken Abdullah Usta'nın 52 çeşit dondurmasından da denemek gerek!

Köklü geçmiş müzelerde sergileniyor

Malatya, oldukça köklü bir tarihe sahip olduğundan arkeolojik ve etnografik eserler bakımından da zengin. Malatya Arkeoloji Müzesi'nde sergilenen eserler Karakaya Baraj Gölü suları altında, Değirmentepe, Caferhöyük ve Arslantepe Höyük gibi önemli alanlarda yapılan kazılardan çıkarıldı. Pek çok uygarlığa ait ürünlerin sergilendiği Arkeoloji Müzesi'ne mutlaka uğramalısınız. İki binadan oluşan Beşkonaklar Etnografya Müzesi ise , Malatya'nın şehir merkezinde bulunuyor. Yöre halkının geçmiş dönemde giydiği kıyafetler, kullandığı eşyalar, aksesuarlar, mutfak ürünleri, müzik aletleri, cep saatleri, yüzükler, el işleri gibi pek çok eser yer alıyor. 19. yüzyıl Osmanlı yapısı olan ve 1931 ve 1937 yıllarında Atatürk'ün Malatya'yı ziyareti sırasında
kullandığı bina, günümüzde Atatürk Müzesi olarak hizmet veriyor.

Nemrut Dağı önemli duraklardan

Malatya'ya gidip de Nemrut Dağı'nı görmeden dönmeyin diyorum. İki saatlik mesafe ile Nemrut Dağı sizi bekliyor. Kommagene Krallığına ait harabeleri, heykelleri ve yazıtlarıyla büyüleyici bir görünüme sahip olan Nemrut Dağı herkesin uğrak noktası. Batı ve doğunun köprüsü diyebileceğimiz Nemrut Dağı'nda, aslan ve kartal heykellerinin yanı sıra müthiş bir aslanlı horoskop da yer alıyor. Helenistik, Pers ve Kommagene uygarlıklarına özgü tekniklerle harmanlanarak yontulan heykeller,
kesinlikle görülmeye değer. Malatya seyahatinizde Nemrut Dağı'nı ziyaret edebilir, güneşin doğuşunu ya da batışını izleyebilirsiniz.

Kayısının başkenti

Şehri dolaşırken kayısı renginin her yerde hakim olduğunu görüyorsunuz.
Malatyalılar dünyanın kabullendiği “Kayısının başkenti” inanışının haklı gururunu; meydanlardaki sembollerde, otobüslerdeki giydirmelerde, yapılardaki şekillerde gösteriyorlar. Malatya'da üretilen kayısı çeşitlerinin başında Hacıhaliloğlu geliyor ve üretilen kayısının yüzde 90'ına
yakını bu çeşitten yapılıyor. Kayısı ile ilgili bu minik bilgiyi verdikten sonra, yöreye özgü kayısı döneri de deneyin derim. Yöresel lezzetlerin her çeşidini tatmış ve uzak kalınca onlara hasret yaşayan biri olarak hayatımda ilk kez “Kayısı döneri” yedim. Deneyimimin ilk ısırıklarını bitirip de lezzeti anladığım anda tarifini sordum, ustamız anlattı; “-Kayısıyı eziyoruz, hamur kıvamındayken içine fındık atıp karıştırıyoruz.
(Tercihe göre fıstık ve ceviz de atılabiliyor) Döner şekli verildikten sonra bıçakla ince ince kesip servis ediyoruz.”

Fotoğraf meraklıları Levent Vadisi'ne

Kentin Akçadağ ilçesinde, ABD'nin Arizona eyaletindeki Büyük Kanyon'a benzetilen ve 65 milyon yıl öncesine dayanan kaya oluşumlarının bulunduğu Levent Vadisi mutlaka ziyaret edilmesi gereken
yerlerden biri. Neolitik Çağ'dan kalma kalıntıların da bulunduğu 28 kilometre uzunluğundaki Akçadağ'daki Levent Vadisi'nde jeolojik oluşumlar, uçurumlar ve çeşitli dönemlere ait çok sayıda mağara yer alıyor. Malatya-Kayseri karayolu üzerindeki vadi, kent yaşamının stresinden uzaklaşmak isteyen doğa tutkunlarının vazgeçemediği duraklar arasında bulunuyor. Sonbahar ve yaz aylarında tabloları aratmayan manzarasıyla ziyaretçilere dinlenme imkanı sunan vadi, fotoğraf meraklılarının da en çok tercih ettiği yerler arasında.

Ziyaret etmeyi unutmayın

Malatya Kalesi, Battalgazi ilçesinde. Yapımına M.S. 78'de Roma İmparatoru Titus tarafından başlanan kale, Bizans İmparatoru Justianus döneminde tamamlanmış. Zaman içinde harap olmuş, Danişmentliler döneminde ise restore sürecine girmiş olan kale ne yazık ki
günümüze yıkık bir halde ulaşabilmiş. Baltalgazi İlçesi'nde yer alan Kanlı Kümbet adı verilen anıt mezarı da uğramayı ihmal etmeyin. Geleneksel Malatya konaklarının mimari özelliklerini yansıtan Beş Konaklar,
1900'lü yıllarda inşa edilmiş. Saray Mahallesi Sinema Caddesi üzerinde yer alan konaklar yan yana yapılmış iki katlı beş konaktan oluşuyor. Cumbalı şirin konakların arkasında ise meyve ağaçları bulunuyor. Bu ağaçlar arasında ilk sırayı alan tabii ki altın kayısı ağaçları bulunuyor. Malatya'nın geleneksel mimarisinin zarif örneklerinden
Beş Konaklar Etnoğrafya müzesini ziyaret etmeyi unutmayın.

Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı görmeden dönmeyin

Malatya'da gezilecek yerler listenizin farklı duraklarından biri de Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı olmalı. Han duvarlarına sinmiş tarihin kokusunu, ticaret, bilim ve tarihin yollarının kesiştiği, seyahatnamelere konu olan yaşanmışlıkları burada bulabilirsiniz.Battalgazi ilçesinde, IV. Murat'ın silahtarı Bosnalı Mustafa Paşa tarafından yaptırılan kervansaray,
Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde de yer alıyor. Klasik bir Osmanlı kervansarayı olup, dış mekanları dükkan olarak kullanılmış. Restore edilen ve kültür sanat faaliyetlerine ev sahipliği yapan kervansaray haftanın her günü ziyarete açık ve görmeden dönmeyin derim.

Malatya'nın Camileri

Malatya'nın önemli ibadet yerleri arasında bulunan Melik Sunullah Camii,
halk arasında Vaiz Baba ve Koca Vaiz olarak da biliniyor. ulu caminin batısında yer alıyor. Minaresi orjinalliğini koruyarak günümüze kadar gelmiş. Kesme taştan inşa edilen ve ilginç bir mazisi bulunan Yeni Camii ise, Malatya'nın merkezinde bulunuyor. 1912'de yapılan Yeni cami, eskiden Teze Cami olarak anılıyordu. Yeni Cami yan kısmında yarım minarenin bulunması ile dikkat çekiyor. Özellikle akşamları ışıklandırmanın da etkisiyle heybetli bir görünüme bürünen Yeni Camii'yi ziyaret etmeyi unutmayın. Şehir merkezinde bulunduğundan kolayca ulaşabileceğiniz Yusuf Ziya Paşa Camii, kitabesinde yazdığına göre 1793'te yaptırılmış. Yapımında moloz ve kesme taşların kullanıldığı cami de Malatya'da görmeniz gerekenler arasında bulunuyor.
1224'de I. Alaaddin Keykubat döneminde yapılan Ulu Camii, yıllara meydan okuyor. Mimari özellikleri bakımından İran'daki Büyük Selçuklu İmparatorluğu geleneğini Anadolu'da taşıyan ilk ve tek örnek olma özelliğine sahip. Caminin ilk döneminden bu yana çeşitli eklemeler ve yenilenmeler sonucunda orijinalliğinin değiştiği bilinse de kentin en önemli tarihi camileri arasında yer alıyor.

Günpınar Vadisi'ni gezin

Günpınar Vadisi'ndeki şelalenin huzurlu sesine kulak verin… Darende ilçesinde bulunan Günpınar Vadisi; minik şelaleleri, minik göletleri, mağaraları ve kanyonuyla Malatya'nın doğal güzelliklerinin bir birleşimi gibi. Doğa yürüyüşü yapabileceğiniz bu iki kilometre uzunluğundaki vadide, fotoğraf çekmeyi de unutmayın. Günpınar Şelalesi ile kaynağı arasında yer alan vadi, Türkiye'nin sayılı doğal şelalelerinden biri. Metrelerce yükseklikten dökülen şelalenin eşsiz manzarasını uzun uzun izleyebilirsiniz. Şelalenin yakınlarında bulunan tesislerde farklı lezzetleri tadabilirsiniz.

Tohma Kanyonu ve Kudret Havuzu

Darende'de bulunan Tohma Kanyonu, oldukça dik yamaçlardan oluşuyor. Tam bir cazibe merkezi konumundaki Tohma kanyonu, rafting severlerin de uğrak noktası. Fotoğraf tutkunlarına oldukça güzel malzemeler sunan Tohma kıyısında keyifli bir doğa yürüyüşü yapabilirsiniz.
Termal ve kaplıca suyundan yararlanmak isterseniz, kanyonda yer alan Kudret Havuzu'nu değerlendirebilirsiniz. Birçok hastalığa iyi geldiği söylenen Kudret Havuzu, her yıl ziyaretçi akınına uğruyor. Birbirine bağlı üç havuz ile hizmet veren havuz, ışıklandırma sayesinde gece saatlerinde de termal olanaklardan yararlanma imkanı sunuyor.