Menfi Tespit Davası Hangi Mahkemede Açılır?

Menfi tespit davasına bakan mahkeme Hukuk Mahkemeleri Kanunu çerçevesindeki 2. madde gereğince Asliye Hukuk Mahkemesi olarak bilinir. Öte yandan Asliye Hukuk Mahkemeleri, sulh hukuk mahkemeleriyle birlikte temel hukuk mahkemelerinin temelini oluşturur. Bu anlamda menfi tespit davası gibi yargı kollarını içeren görevli kurum ta kendisidir ve bu mahkemeler, genellikle bulundukları il ve ilçelerin isimleri ile birlikte anılırlar.

Menfi Tespit Davası Nedir?

Menfi tespit davaları temelde farklı kol ve gruplar özelinde ayrıştırılırlar. Ancak temel yapıları itibari ile menfi tespit davalarını şu şekilde tanımlayabiliriz: Aslında var olmamasına karşın geçersiz bir hukuki ilişki muafiyeti nedeniyle var görünen borçların, icra takibine takılmalarında ya da takılabilecekleri durumlarda borçlu kimsenin ispat gerekçesi ile açabileceği davadır. 

Öte yandan menfi tespit davalarındaki asıl amaç; yalnızca borcu silmek ya da icra takibini durdurmak değil, hükümsüz işlem bütününü de kanıtlamak olur. Zaten var olduğu iddia edilen ödeneğin, esasen hukuksal çerçeveye uymadığı tespit edildiğinde; otomatik olarak borç yükümlülüğü de ortadan kalkar. Menfi tespit davaları ise bu koşul ve durumlarda açılır. 

Menfi Tespit Davası Çeşitleri Nelerdir?

Menfi tespit davası çeşitleri arasında gösterilen 2 tür değerlendirme prosedürü bulunur. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 106. maddesi gereğince menfi tespit davaları kapsamında irdelenen bu 2 tür ise şunlardır:

• Müspet davalar (olumlu)
• Menfi davalar (olumsuz) 

Öte yandan menfi tespit davalarının icra takibine etki ettiği de bilinir. Bu nedenle icra takibi dolayında ayrıştırılan menfi tespit davaları ise şunlardır:

• İcra takibinden önce açılan menfi tespit davası
• İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davası

Menfi Tespit Davasını Kim Açabilir?

Menfi tespit davasını açabilecek kişi borçlu olduğu halde borcun kendisine ait olmadığını ya da hukuken geçersiz bir durum olduğunu kanıtlamak isteyen kişi tarafından açılır. Kısaca menfi tespit davalarında asıl davacı borçlu olan kişi, yargılanan ise alacaklı olarak gösterilebilir.

Öte yandan menfi tespit davası içerisinde kanıyı ispat etmekle mükellef olan kişi alacaklı olan değil, davacının ta kendisidir. İddiasına uygun argümanlar ve deliller ile bu geçersizliği kanun önünde kanıtlamalıdır. 

Menfi Tespit Davasının Hangi Sürede Açılması Gerekir?

Menfi tespit davasının süresi için söylenebilecek kesin bir rakamdan söz etmek mümkün değildir. Çünkü İflas ve İcra Kanunu gereğince, söz konusu mahkemenin düşmesine neden olabilecek herhangi bir hak ihlali süresi yoktur.

Menfi Tespit Davası Arabuluculuk Şart Mı?

Menfi tespit davalarında arabuluculuk ya da arabulucuya başvuru şartı aranmaz. Çünkü, menfi tespit davalarında herhangi bir miktardaki alacak tahsili söz konusu değildir ve dolayısıyla bu tip davalar, ticari tahsil davası niteliği taşımaz.

Menfi Tespit Davası Basit Yargılama Mı?

Menfi tespit davası basit yargılama usulü ile irdelenen davalar arasında yer alır. Bu durumun temel nedeni ise menfi tespit davalarının, her türlü delil ile ispatlanabilir olmalarından ileri gelir.  İspat yükü ise tamamıyla borçlu olmadığını veya borcu haksız yere ödediğini iddia eden kişiye aittir. Kısaca asıl olan dava bütünü, yargıya değil de delil niteliği ile tespitin onaylanması usulüne bağımlıdır. 

Menfi Tespit Davası Kısmi Dava Olarak Açılabilir Mi?

Menfi tespit davası kısmi dava olarak da açılabilir. Çünkü bu tip davalarda ve hatta hukuken pek çok dava usulünde kısmi dava ya da belirsizlik davası açmak mümkündür. Ayrıca kısmi davanın açılması mümkün olduğu bazı durumlarda; davacının yani borçlu kişinin, mahkeme giderlerinden tasarruf etmesi adına menfi tespit davası kısmi değer ile korunabilir.