Sezai Hoca'ya ikinci kez misafir olduk

Turgut Özal Tıp Merkezi Karaciğer Nakil Ünitesi Başkanı Prof. Dr. Sezai Yılmaz'la karaciğer naklindeki başarı oranı ve çeşitli konuları konuştuk. Geçtiğimiz günlerde bizi konuk eden Sezai Yılmaz, daha önce sorduğumuz konuları gayet samimi bir şekilde cevapladı.

Sezai Hocam öncelikle bize vakit ayırdığınız için teşekkür ediyoruz. Karaciğer nakli konusundaki başarınız tartışılmaz. Ancak bu başarının oranlarını da öğrenmek istiyoruz.

Hasta gruplarının çok iyi sınıflandırılması gerekir. Malatya'nın kendine özgü bir değerlendirmesi vardır. Diğer merkezlerin de kendine özgü bir değerlendirmesi vardır. Türkiye'de Malatya ile birlikte İstanbul'da 2, İzmir'de de 1 olmak üzere toplam 4 tane karaciğer nakli merkezi bulunmaktadır. İstanbul ve İzmir'deki merkezler yılda 100-150 civarında karaciğer nakli yapmaktadır.  Bunların herbiri özel merkezlerdir. Malatya'da ise devlet üniversitesi naklin bir merkezdir. Yani Malatya'daki merkezimiz  devlet üniversitesinin bir kuruluşudur. Yani kamu kurumudur. Diğerler senede 100-150 karaciğer nakli yaparken biz ise 200 civarında nakil yapıyoruz. Bu yıl inşallah 300'ün üzerinde nakil yapmayı planlıyoruz.

Karaciğer nakli yapılması konusunuda 4 gruba ayırabiliriz. Bunlardan birincisini size şöyle açıklamak isterim. Beyin ölümü gerçekleşmiş insanların ailelerinin bağışlarıyla gelen karaciğerlere kadavradan gelen denilir. Kadavradan yapılan nakiller genelde sorunludur. Çok yaşlı ise, Hepatit B veya Hepatit C'liyse, çıkarılma esnasında hasar gördüyse bu karaciğerler kullanılmak istenmez. Ancak biz bunları kullanıyoruz. Çünkü hiç kimsesi olmayan, hiçbir çaresi olmayan ve artık ölümü bekler duruma gelen hastaların kendilerine sorarak kullanıyoruz. Bu hastaların yüzde 53'ü yaşamıştır, yüzde 47'si kurtarılamamıştır. Yani yarı yarıya başarı sağlamışız. Yani çöpe atılacak karaciğerlerle ve hiçbir çaresi olmayan hastaları kurtarmaya çalışmışız.

İkinci gruba gelecek olursak, gayet sağlıklıyken her hangi bir sebepten dolayı karaciğeri iflas eden hastalardır. Biz bunlara akut karaciğer yetmezliği diyoruz. Bir anda karaciğeri iflas eden hastaları Türkiye'deki hiç bir merkez kabul etmez. Hatırlarsanız Van'da 2 tane çocuk çatapat yuttukları için komaya girmişlerdi. Biz Van'da 2 çocuğu kabul ettik. Yalova'da mantardan zehirlenen bir hastayı ve Trabzon'da başka bir hastayı da kabul ettik. Bu hastaları alıp Malatya'ya getirdiler. Karaciğerleri iflas ettiği için komaya girmişlerdi. Bu tip hastaları hiçbir merkez kabul etmez. Bugüne kadar biz buna benzer 183 tane hastaya nakil yapmışız bunlardan 18 tanesinin beyni açılmamış. Nakilimiz başarılı ama beyinle ilgili sıkıntısı vardır. Beynin açılmaması karaciğer nakliyle ilgili değildir.

Üçüncü hasta grubu da karaciğere giden ana damarın tıkalı olmasıdır. Bu hastaların hemen her yeri bitmiş durumdadır. Kanserli hastalar var. Biz bu tip hastalara da karaciğer nakli yapıyoruz. 320 tane böyle hasta ameliyat etmişiz. 218 tanesi yaşıyor. Yüzde 68 başarılıyız, yüzde 32'yi kaybetmişiz. Bu kimsesizlere bu vazgeçilmiş insanlara yaklaşımımız sayesinde Malatya Malatya oldu. Bütün dünyada da bu tür karaciğer nakillerinin başarı oranı yüzde 45-65 civarıdır.  

Gelelim risk faktörü taşımayan hasta grubuna. 125 tane karaciğer nakli yapmışız. Sadece 19'unu kaybetmişiz. Hepsi için söylüyorum. Yani bütün grupları ele aldığımız zaman yüzde 85'lere gelmişiz. 1050 karaciğer naklinin genelini ele alırsak 714'ü hayatta, yani yüzde 68'i hayatta. Yüzde 31.7'si ise kaybedilmiştir. Ama bir şey daha ilave edeyim 2013 yılında 124 karaciğer nakli yapmışız yüzde 85'I yaşıyor. İlk 3 grup olarak verdiğim hastaları da çıkarırsak başarı oranı yüzde 94 oluyor. Malatya'ya açılacak bir karaciğer hastanesi hizmetin en üst seviyede alınması demektir. Biz bunun en üst seviyede yapılabilmesi için çalışıyoruz.  

Malatya'nın Dünya'da ikinci, Avrupa'da birinci olan bir merkezi bir organizasyon düzenliyor. Nakil ekibinin başındaki Sezai Yılmaz'ın da bir paneli var. Nakillerin 1000 tane olması sebebiyle düzenlenen bu panele ulusaldan veya dünya basınında ilgi gösterilmemesinin sebebi ne olabilir?

Rektörlüğün yaptığı bir organizasyon hakkında bir şey konuşmak istemiyorum. Ya da basının ilgi göstermemesinin sebebi nedir bilmiyorum. İşimizi yapıp önümüze bakmamız gerekiyor. Benim şahsi olarak medya önüne çıkmamın tek sebebi Malatya'yı ve merkezimizi tanıtmaktır.

Bize ekibiniz ve çalışma ortamınızdan bahsebilir misiniz?

Yaklaşık 10 tane cerrah arkadaşımız var. Ekipte 3 profesürüz, 6 tane doçent arkadaşımız var. Geriye kalan arkadaşlarım yardımcı doçenttir. Sadece cerrahlardan oluşan bir ekip değiliz. Gastroentroloji, radyoloi, enfeksiyon hastalıkları ve anestezistiyle birlikte çok iyi yetişmiş bir ekibiz. Yoğun bakım safhası çok önemlidir. Hastalarımızı özellikle enfeksiyon açısından çok yakından takip etmeye çalışıyoruz. Yaklaşık olarak 30 yataklı bir servisimiz var. Ameliyathanede aynı anda 5 tane ameliyat yapabilecek bir bir ekibimiz var. Turgut Özal Tıp Merkezi bu konuda Türkiye'de bir tanedir ama yine de teknolojik olarak geliştirilmesi gerekmektedir.

Hocam bu başarılı ekibin başındasınız. "Varisleriniz kimler?" diye sorsak ayıp etmiş olmayız herhalde?

Ben pek yaşlı gözükmesem de gurubun en yaşlı elemanıyım. Çok dinamik, çok genç ve enerjik arkadaşlarımız var. İnanıyorum ki benden sonra da burayı daha iyi yerlere götürebilecek gençlerimiz geliyor. Ekibimiz çok mütevazi, çalışkan ve fedakar bir ekiptir. Her birine inanıyor ve güveniyorum.  

Ekibinizin başarısının yanısıra hastanenizin niteliklerini yeterli görüyor musunuz?

Biz zaten bunun için Karaciğer Nakil Enstitüsü Hastanesi'nin açılmasını istiyoruz. Malatya, karaciğer konusunda şu anda markadır. Bu hastaneden sonra daha büyük bir marka olacaktır.

Rahmetli Turgut Özal'ın, bu tıp merkezine önayak olmasının sebebi kalple ilgili ağırlık konulması içindi. Ancak kalp üzerine değil de karaciğer konusunda büyük bir marka oldu. Sizce Kalp meselesi niye arka planda kaldı?

Bölümün başında bulunan Prof. Dr. Ramazan Özdemir, Malatya'nın yetiştirdiği en büyük değerlerden biridir. Ramazan Hocam orada büyük işler başardı. Kalp cerrahisinin veya diğer branşların bir arada yürümesi gerekiyor. Bu da zaman isteyen bir iştir. Bakınız ben 1996 yılında karaciğer nakli için heveslendim.  Ancak 2002 yılında yapabildik. 2013'te buralara gelebildik. Ramazan hocamızın büyük bir değer olduğunu tekrar belirtmek istiyorum. Böyle bir şeyi başarabileceğine de inanıyorum.

Murad ÇETİN