Çek kırdırmak suç mudur?

Halk deyimiyle çek kırdırma işlemi, vadesi henüz gelmemiş olan çeklerin nakit paraya çevrilmesidir. Özellikle çek vadesinin çok uzun olması ve acil nakit ihtiyacının baş göstermesi nedeniyle binlerce kişi çek kırdırıyor. Peki, çek kırdırmak suç mudur?

Ticaret hayatında hemen her gün kullanılan ve ödeme aracı olan çekler, tacirler arasında nakit akışının döngüsünü sağlar. Çekler, bankaya ibraz edildiği zaman ödenmesi gerekse de piyasada tacirler arasında vadeli olarak kullanılır. Çek kırdırma işlemi, çeklerin vadesinden önce normal bedelinin altında ödenmesi ile tefeciler tarafından komisyon alınarak söz konusu çeklerin bozdurulması şeklinde olur. Tefecilere bozdurulmak üzere verilir ve alacaklıya çek karşılığında çek bedelinden iskonto yapılarak para ödenir. Alacaklı iskonto ile çek veya senetteki alacağını adeta satmaktadır. Tefeciler, çek alacaklısına iskonto ettiği para miktarını düşerek geri kalanını vadesinden önce öder. Tefeci ise, elindeki çek veya senedin vadesi geldiğinde alacağını, çekte borçlu gözüken kişiden talep eder. İşte bu işleme çek veya senet kırdırma yoluyla tefecilik suçu denir. 

Türk Ceza Kanunu’nun 241. maddesinde düzenlenen tefecilik suçu; “Kazanç elde etmek amacıyla başkasına ödünç para veren kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis ve beşyüz günden beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.” şeklinde düzenlenmiştir.

Tefecilik suçu; kazanç elde etmek maksadıyla bir kimseye ödünç para verme, çek, senet kırdırma veya kredi kartı ile pos cihazlarından para çekme şeklinde işlenebilir.

Tefecilik suçu işlendiğinde, suçun mağduru ile suçu işleyen kişi (fail) arasında para alışverişi dışında bir ilişki olup olmadığı hususu araştırılır. Suçu işleyen (fail) ile suçun mağduru arasında akrabalık, arkadaşlık ya da komşuluk ilişkisinin mevcudiyeti araştırılıp, bu durumların varlığı halinde tefecilik suçunun varlığından söz edilebilir.

Tefecilik suçunun şüphelisinin bir kimseye ödünç para verdiğine dair çek veya senetlerin varlığı suçun ispatı açısından önem arz eder ve suç unsuru olan ve ele geçirilen çek veya senetlerin üstünde yazan isimler tanık olarak dinlenerek suçun işlenip işlenmediği bakımından ispat aracı olarak kullanılabilir.

Tefecilik suçu

-Madde metninde tefecilik fiili suç olarak tanımlanmıştır.
-Tefecilik suçu kasten işlenebilir.
-Sanığın kazanç elde etme kastıyla hareket etmiş olmalıdır.
-Herkes suçun faili olabilir.
-Tefecilik suçuna iştirak mümkündür.
-Tefecilik, zincirleme suç şeklinde işlenebilir.
-Bu suçta, mağdurun suçun işlenmesine rıza göstermesi, hukuka uygunluk sebebi olarak kabul edilmez.

Senet veya çek kırdırmak suretiyle tefecilik suçu

Vatandaşın ekonomik olarak sıkıntıda olması nedeniyle “onların kötü ekonomik koşullarından faydalanarak” çek veya senet, bedel olarak daha az bir miktar ile devredilerek nakit paraya dönüştürülmesi ile çek kırdırmak suretiyle tefecilik suçu işlenmiş olur. Yani henüz vadesi gelmemiş olan senet ya da çek, üzerinde yazılan miktardan daha az miktar ile başkasına devredilir.