Döviz neden yükselir?

 



Döviz Kuru: Döviz kurunu kısaca tanımlamak gerekirse ülkenin para biriminin yabancı para birimi karşısındaki değeri anlamına geliyor.

Döviz kurunu etkileyen faktörler; Döviz kurunu etkileyen başlıca unsurlar; FED kararları, IMF, Uluslararası ticaret, cari açık, para birimine olan arz-talep, enflasyon değişimleri, ekonomik ilişkiler, yurt içi ve yurt dışı faiz oranları, turizm ve dış ilişkiler olarak tanımlanabilir. Döviz kurunu etkileyen başlıca faktörlerin başında FED gelir. Şimdi FED' i inceleyelim.

FED Nedir “Federal Reserve System”? FED 23  Aralık 1913 te kuruldu. Kurulduğunda temel görevi istihdam sağlamak, fiyat istikrarını korumak ve uzun vadeli faiz oranlarını belirlemekti . Bu görev ve yetkiler günümüze kadar değişmiş ve artmıştır .Amerika’da yaşanan ve 1929 ila  1930 sonuna kadar devam eden Büyük Buhran döneminde, paranın değer kaybetmemesi için alınan önlemlerden bazıları da FED’e tanınan yetkileri artırdı..
FED’in Görev Tanımı Neleri Kapsar?  FED’in görev tanımı kapsamında aşağıdaki 2 önemli misyon yer alır: 

•    Piyasaya sıcak para girişi yapmak ve  ekonominin durumunu değerlendirerek kredi oranı belirlemek.

•    Problemsiz ve güvenilir bankacılık felsefesini geliştirmek ve yaymak.

Bahsettiğimiz bu görevler FED’in 2 temel misyonuydu. Fakat bunları gerçekleştirebilmek için büyük bir yasal güce sahip olması gerekiyordu. Buhran döneminde FED e bir nevi özerklik verildi.

FED Kararları Piyasayı Nasıl Etkiler?: Amerika Birleşik Devletleri’nin para politikası ile ilgili tüm kararlar FED aracılığı ile verir. Döviz ürünlerinin de dolara endeksli olması sonucu FED’in alacağı bütün kararlar dünya para politikasını, faiz kararlarını, ülkelerin iç politikası ve konjonktürüne de göre pozitif ya da negatif etkileyebiliyor.

Cari Açık: Bir ülkenin ithal ettiği mal ve hizmetlere ödediği miktar, ihraç ettiği mal ve hizmetlere ödediği miktarı aşıyor ise cari açık oluşur. Ülkede cari açığın olması döviz kurlarının artması demektir

Enflasyon: Bir ülke de enflasyon beklentisi artarsa o ülkenin para birimine talep azalacak. Talebin azalması nedeniyle yerli para değer kaybeder.

Siyasi İstikrar: Döviz kurlarını belirlemede bir diğer faktör ise siyasi istikrardır. Bir ülkede siyasi ortam gergin ise hem finansal yatırımlar, borsa vb hem de turizm bundan olumsuz etkilenecektir. Döviz kurlarını yükseltecektir.

Dünya Siyaseti: Döviz kurlarını etkileyen faktörlerden biri de dünya siyaseti. Dünya da ülkeler arasında ekonomik savaşlar var. Paranın sahipleri parayı bir silah olarak kullanıyorlar. İtaat edeni ihya edip isyan edenin ekonomisini allak bullak ediyorlar. Üretimi ihracatı olmayan bazı ülkelerin para biriminin değerli olması; üretimi ihracatı çok yüksek olan bazı ülkelerin para biriminin değersiz olması buna şahittir.

Mali Müşavir Abdurrahman Daşkaya