dore okulları
Malatya
19 Mart, 2024, Salı
  • DOLAR
    32.33
  • EURO
    35.18
  • ALTIN
    2243.8
  • BIST
    8718.11
  • BTC
    64830.1$

Malatya'nın Sessiz Çığlığı

05 Mayıs 2023, Cuma 17:24
Malatya'nın Sessiz Çığlığı

Bu yazının kaleme alınmasındaki gaye, bir milletin kaderinin yine kendi çabasına bağlı olarak şekillendiğine olan inançtır. Bir nalın bir atı, bir atın bir askeri, bir askerin bir orduyu ve bir ordunun bir devleti kurtarması düşüncesi, karınca misali niyetle bu yazının şekillenmesinde etkili oldu. Bu yazı bizlere bir toplumun derdini kamuoyuyla paylaşabilmenin, ses(sizliği)ini duyurabilmesinin vicdani rahatlığını sağlarken biraz da dertleşme imkanı sunacaktır. 

Kahramanmaraş merkezli yaşanan depremin (asrın felaketi) sonuçlarından memleketimiz Malatya ve hemşehrilerimiz oldukça olumsuz etkilendi. Necip milletimiz ve devletimizle birlikte daha önceleri olduğu gibi inşallah bu zorluğun da üstesinden geleceğiz, yaralarımızı hep birlikte saracağız. Ancak geçmiş depremlerden alınmayan derslerin, göz ardı edilen yönetmeliklerin, uyulmayan kuralların depremin sonuçlarının derinleşmesine neden olduğu gerçeği asla unutulmayacak. Deprem sonrasında ise Malatya'da sanki hiçbir sorun yokmuş gibi takınılan tutumlar, yerel yöneticilerin söylemleriyle şekillenen algılar ve dolayısıyla Malatya'ya ülke gündeminde yeterince yer verilmemesi de ayrı bir üzüntü konusu oldu Malatyalılar için.

Diğer taraftan konumuza dönecek olursak; 

2023 Cumhurbaşkanlığı (CB) ve milletvekilliği (mv) seçimleri için adaylar belirlendi. Ancak daha henüz depremin yaraları bile tam sarılamamışken seçim gündemi içerisinde siyasi partilerin mv adayları (Malatya halkında karşılığı olmayan özellikle ilk sıra aday-ları-) Malatya için adeta yeni bir yara niteliğinde olmuştur. Malatya’yı ve Malatyalıları yalnızca seçimdenseçime hatırlayan, seçim dönemlerinde halkın içine karışarak sosyal medya hesaplarında fotoğraf paylaşma yarışına giren, parlamentoda Malatya’nın sorunlarını gündeme getirmekten dahi uzak olan (geçmiş dönem vekillerinden hiç söz alma ve konuşma yapmayanlar olmakla birlikte yapanlarınki ise iki elin parmak sayısını zor geçmekte) ve son yaşanan depremlerde tutum ve çalışma(ma)larıyla Malatya halkının tepkisini toplayan geçmiş dönemlerin aday(lar)ına yeniden "liste aday yöntemi" nedeniyle oy verilecek olması, Malatya halkını ziyadesiyle üzmektedir. Ancak bu durumun üzüntüyle kalmayacağı ve sandığa yansıyacağı da ne yazık ki aşikâr. Depremden önce aday listelerinde kimlerin yer alacağı tartışmaları evde, çarşıda, pazarda her yerde heyecan uyandırırken bu heyecanı tetikleyen sebebin kaynağı, Malatya mv adaylarının 2023 seçimlerinde değişecek olmasıydı. Ancak Malatya’nın bu heyecanı da yarım kaldı.

Uzun dönemler parlamenter sistemde mv seçimlerinde siyasi partilerin liderleri etrafında perdelenen "parti kimliği ve parti lideri" yönelişi, seçmenlerin tercihlerini/davranışını Malatya'da gösterilen adaylara bağımlı kılıyordu. Seçmenler "suskunluk sarmalı" içinde istemese dahi siyasi parti liderinin gösterdiği mv adaylarına oy vermek zorunda kalıyordu. Tabi bu sorunlu duruma seçim sisteminin de eksikliklerinin yol açtığını belirtmek gerekmektedir. 

Ancak 2017 yılında gerçekleştirilen referandum sonrası 2018 seçimleriyle birlikte CB Hükümet Sistemi'ne geçilmesi bir nebze de olsa seçmenlerin demokratik süreçlere katılımlarında belirleyicilik durumlarını artırmıştır. Yeni sistemde iki ayrı seçimin (CB ve mv) yapılması, seçmenlerin bağımsız oy verme davranışına imkân sağlamaktadır. Bu bakımdan, yeni sistem lidere olan seçmen bağlılığının devamına olanak sağlarken aynı zamanda liste yöntemiyle siyasi partilerin parti kimliğine dayalı olarak belirlediği(!) adaylara yönelik irade bağımsızlığı imkânı oluşturmaktadır. Dolayısıyla liderinden bağımsız oy kullanacak Malatya seçmeni de istemediği adaylar (ilk sıra adayları) nedeniyle tercihinde büyük değişiklikler olacaktır. İttifak sisteminin de etkileriyle seçmenler ittifak partileri arasında yüzecektir. Bu sistemle, seçimlerde liderlerine bağlılığı ve oy verme konusunda gönlü rahat olan seçmenler, mv tepkiselliği nedeniyle ittifakın diğer partilerine ve mv adaylarına yine gönlü rahat şekilde yönelebilecektir. İttifak partilerine yönelme durumuyla dışarıya gitmediğini düşünen ve dışlanma duygusunu taşımayan Malatya seçmeni suskunluk sarmalından çıkacaktır. Seçim sonucunda CB oy oranları ve mv oy oranları arasındaki fark da bize gerçekleri ve iddiamızın doğruluğunu gösterecektir.

Örnek olarak ise; evet biliyoruz ki, Malatya uzun yıllar Ak Parti'nin kalesi niteliğiyle oy  potansiyeli yüksek bir şehir. (CB seçimlerinde Erdoğan Malatya’da; 2014'te %70 ve 2018
seçimlerinde %69), (Mv seçimleri Ak Parti Malatya’da; 2015'te %67, 2018 seçimlerinde %53). Geçmiş dönemlerde azalan oy oranlarına (ekseriyetle aday belirlemede yapılan stratejik hatalar kaynaklı) rağmen, ilk sıra adaylarının yine Malatya teveccühünden uzak olarak belirlenmesi, benzer sonuçlar sunacaktır. Bunu görebilmek için kâhin olmaya gerek yok. Geçmiş seçimlere dönük olarak zihinlerimizi biraz yoklamak öngörümüz için yeterli olacaktır. Bu bakımdan ilk sıra adaylarına yönelik tepkisellik, Ak Parti’nin Malatya’daki oy oranlarının düşmesine neden olacaktır. Seçim sonuçları açısından Ak Parti’nin oy oranları düşerken Malatya(lılar) ne yazık ki istemediği adaylarla yine baş başa kalacaktır. Ayrıca bu durum listenin diğer adaylarının seçilebilmesini de tehlikeye atmaktadır. Listenin diğer adayları ise mesleki kariyerlerinde ve alanlarında başarılı isimler. Malatya halkı tercihlerinde yeni adaylara şans vermekten ve denemekten çekinmeyecektir. Ancak sunulan aday listesi dolayısıyla Malatya halkının tercihleri ilk sıraların tahakkümüne maruz bırakılmakta ve listenin diğer adaylarını deneme fırsatını kaçırması ihtimalini doğurmaktadır. 

Siyasi partilerin aday listelerinde dikkatleri çeken husus; aday listelerinin ilk sıralarının stratejik olarak şekillenmesidir. Şöyle ki; siyasi partilerin ilk sıra adayları, üst sıralarda olmaları nedeniyle, Malatya seçmeninin diğer(yeni) adaylara yönelik teveccüh rüzgarını arkasına almaktadır. Dolayısıyla bu anlamsız zorlamayla belirlenen sıralamalar, Malatya halkının ne yazık ki tercih iradesini zorlamaktadır. Bu durum iktidar partisi başta olmak üzere diğer partilerin yüksek sayıda mv çıkarma ihtimalini törpülemektedir. Diğer taraftan, temayül yoklamasının ağırlıklı isimlerinin ve Malatya seçmeninin tercihini rahatlatacak yeni adayların listede yer almaması ise ayrı bir tartışma konusu. 

Aynı durum benzer şekilde Malatya’dan mv çıkaran diğer partiler (CHP ve MHP) içinde geçerlidir. CHP’nin Türkiye geneli statükocu tavrı, Malatya’da aday listelerindeki değişikliğin önüne geçmektedir. CHP, Malatya’da geçmiş seçimlere oranla oy yüzdesini yükseltme çabasından bağımsız tek mv adaylığı üzerinden başarı devşirmeye çalışmaktadır. (Mv seçimleri CHP Malatya’da; 2015'te %15, 2018 seçimlerinde %16). Gerek seçimler sonucu bir mv ile de olsa aday çıkararak mevcut pozisyonunu korumaya yönelik tavrı gerekse muhalefet konumunda olması nedeniyle oylarını sabit bir oranda konsolide edebilme çabası, aday değişikliğine yönelik adımlarını engellemektedir. MHP ise uzun yıllar (16 yıl) sonra Malatya’da 2018 seçimlerinde milletvekili çıkarma başarısı göstermiştir. Bu başarının arkasında MHP’nin sosyopolitik vaatleri kadar aday tercihinde etkili bir ismi bulundurmasının, Malatya’yı doğru okumasının da önemli bir etkisi bulunmaktadır. Burada Malatya yerel siyasetinin unutulmaz ismi ve her Malatyalının gönlündeki yeri tartışmasız olan rahmetli başkan Hamit Fendoğlu’na (Hamido) yönelik tarihi ve duygusal bağ oldukça önemlidir. Siyasal, sosyal ve ekonomik konjonktürün de etkisiyle birlikte Hamido’ya olan vefa ve sevgi, Malatyalarının teveccühlerinde etkili olmuştur. Önümüzdeki seçimlerde ise Malatya seçmeni, MHP adayının Hamido’nun mirasına bağlılığını ve bu mirası ne kadar efektif kullandığının notunu verecektir. Nihai olarak her seçim döneminde düşülen hataya bir kez daha düşülüyor ve Malatya’nın nabzı parti üyelerince belirlenen tartışmalı temayül yoklamalarıyla karıştırılıyor. Listelerdeki benzer isimler tüm yorgunluklarına ve yıpranmışlıklarına rağmen Malatya seçmenlerinin tercihlerine temcit pilavı misali sunuluyor, alternatifsiz bırakılıyor. Dolayısıyla seçimlerde seçmen iradesinin hâkim kılınması adına ya seçim bölgelerinin kanaatleri ve yönelimleri dikkate alınarak liste adayları belirlenmeli ya da alternatif seçim yöntemleriyle (örn: tercihli liste yöntemi vb.) seçmenlerin kendi milletvekili adaylarını belirlemesine imkân verilmelidir. Aksi taktirde demokratik seçimler, seçmenlerin iradelerini tam olarak yansıtamadığı, kendisine listelerde sunulanı onaylamanın ötesine geçemediği bir pazar günü aktivitesine dönüşecektir. 

Belki Malatya'ya olan vefamızdan, derdimizin yoğunluğundan ve gönüllerimizin yorgunluğundan lafı biraz uzattık, haklarınızı helal edin. Malatya seçmeni, 14 Mayıs 2023 seçimlerinde iradesini her zaman olduğu gibi net bir şekilde sandığa yansıtmaya çalışacaktır. 

Şimdiden ülkemiz ve Malatya'mız için hayırlısı olması dileğiyle.

Sağlıcakla.

Yorumlar

  • yorum avatar
    Adem KOÇ
    06-05-2023 17:31

    Maalesef kurt kışı geçirmeden yediği ayazı unuttu.

  • yorum avatar
    Müdür
    06-05-2023 00:40

    Yeğenim teşekkür ediyorum. Dost acı söyler mukabilinde Tamda malatyalıların hissiyatına tercüman olmuşsun. Ümit ederim bundan sonrası için ders çıkarılır. Ama olan oldu, bu seçim malesef bu tesbitletin sağlamasınıda biraz pahalıya yapmış olacak...

  • yorum avatar
    Erdil Keskin
    05-05-2023 20:35

    Emin Hocam Doğru Söze Ne Hacet Kaleminize Sağlık..

  • yorum avatar
    Tamer
    05-05-2023 20:04

    Malatya'da insanlarla konuştuğumuzda şunu görüyoruz; Ulkenin içinde bulunduğu kötü ekonomik koşullar başta olmak üzere birçok hususdan dolayı Cumhur İttifakının azalan oylarına ek olarak milletvekili adaylarına tepki vesilesiyle oylar iyice düşüyor. Malatya'da Yeniden Refahın ciddi bir sıçrama yapacağını düşünüyorum. Ayriyeten milletvekili dağılımında ise Ak Parti 4, Chp 2 olacağı kanaatindeyim. Çok düşük bir ihtimalle Ak Parti 3, Chp 2 ve MHP 1 olabilir. Hakkımızda hayırlısı....

  • yorum avatar
    Ahmet Talha
    05-05-2023 19:46

    Kıymetli hocam kaleminize, yüreğinize sağlık??????

Yorum Yazın

E-posta hesabınız sitede yayımlanmayacaktır. Gerekli alanlar ile işaretlenmişdir.