Yalan yere yemin etmek suç mudur?

Bazı insanlar yaptığı eylemin ya da söylediği bir sözün suç oluşturduğunun farkında dahi olmadan suç işlerler. Hukuk davalarında ise kanuni sınırlar çerçevesinde yemine davet edilen kişilerin yalan yere yemin etmesi ve kişiye yöneltilen yemin sonrasında maddi gerçeğin ortaya çıkması (yeminin yalan yere edilmesi) Türk Ceza Kanunu’nda suç olarak düzenlenmiş ve yalan yere yemin eden kişiye ceza verileceği yaptırım altına alınmıştır.

Türk Ceza Kanunu’nda 275. maddede yer alan yalan yere yemin şu şekilde açıklanmıştır. “Hukuk davalarında yalan yere yemin eden davacı veya davalıya bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir. Dava hakkında hüküm verilmeden önce gerçeğin söylenmesi halinde, cezaya hükmolunmaz. Hükmün icraya konulmasından veya kesinleşmesinden önce gerçeğin söylenmesi halinde, verilecek cezanın yarısı indirilir.”

Suçun oluşması, yemin teklifinin kanuni şekil ve koşullara uygun olmasına bağlı olup, yemin teklifinin ise kanunen uygun şartların olduğu bir konuya ilişkin bulunmasına bağlıdır. Hukuk davalarında yemin teklifi üzerine “yalan yere yemin eden” taraf, gerçeğe aykırı beyan verdiği ve yalan yere yemin ettiğinin ortaya çıkması sonucunda cezalandırılacaktır.

Kişinin işlediği bir suç nedeniyle pişman olması ve suç nedeniyle oluşan zararı gidermesi ile ceza indiriminden yararlanması da yalan yere yemin etme suçunda mümkündür. Yalan yere yemin suçunda etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için kişinin, hakkında açılan davada hüküm verilmeden önce gerçeği söylemesi durumunda ceza verilmeyeceği düzenlenmiştir. Yalan yere yemin etme suçundan kişiye mahkûmiyet hükmü verilmesinden sonra ancak verilen hüküm kesinleşmeden önce kişinin gerçeği söylemesi durumunda ise kişiye verilecek cezanın yarısı indirilecektir.

Yalan yere yemin suçunda verilen hapis cezasının bir yıl ve daha az olması durumunda verilen ceza, adli para cezasına çevrilebilir. Yalan yere yemin suçu sebebiyle kişiye verilen ceza iki yıl veya altında ise verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir. Yalan yere yemin suçundan dolayı hapis cezası verilerek kurulan mahkûmiyet hükmü iki yıl veya daha az olduğunda kişi hakkında cezanın ertelenmesi kararı verilebilir.

Yalan yere yemin suçu şikâyete tabi suçlardan olmadığı için savcılık makamınca soruşturulur. Yalan yere yemin suçu bakımından dava açılması için zamanaşımı süresi 8 yıldır. Bu suç için zamanaşımı süresi geçtikten sonra soruşturma yapılamaz. Yalan yere yemin suçu nedeniyle yapılan yargılamalarda görevli mahkeme, asliye ceza mahkemeleridir.