Dam başında hezen var. Hezende bir gezen var...

Erzurum yöresinin bu güzel türküsü, Tecde’li şair ve yazar amcam Lütfi Gülşen tarafından derlenmiştir. Çocukluğumda bu türküyü rahmetli babam Nusret Gülşen den çok dinlerdim. Kerpiç evimizin duvarında her zaman asılı duran sazını eline aldığında hem çalar hem söylerdi. 

Saz, duvarda hep asılı dururdu ama biz elimizi sürmezdik. Ne benim, ne de kardeşlerimin saz çalmaya merakımız yoktu. Neden sonra on kadeşimden en küçüğümüz saza merak sarıp çalmaya başladı. 
Bazen TRT Radyosunda halen okunan bu türküyü her dinleyişimde eski günlere giderim ama  “Hezen”ler artık günümüzde kalmadığı için, dinlerken maziyi anar, bir tuhaf olurum.  Çünkü hezen denilen kalın ağaçlar artık şehir evlerinden bir bir yok oldu.Yerini beton tavanlar aldı.
Kerpiç evlerin damını oluşturan  ve bir duvardan diğerine uzatılarak üzeri tahtalarla kapatılıp toprak damın yükünü taşıyan hezenleri, yer yatağına uzandığımız da sayar hangi odanın tavanında kaç hezen var ezbere bilirdik. Damda bir gezinen olsa veya dam loğlansa hezenler ses verirdi.
Yıllara meydan okuyan bu hezenler, koruması altına aldığı o damın altındaki ailede yaşanan nice mutluluklara tanık olduğu gibi nice acılara da tanık olmuştur yıllar boyu. Dili yok ki anlatsın bir bir, masal gibi... 
Toprak damın tüm yükünü sırtlayan bu hezenler damın altında yaşananların dışında üstündeki tüm faaliyetlere de tanık olurdu. Pestil hılaları dama serilir, salçalar reçeller burada güneşlendirilir, sıcak yaz gecelerinde ev halkına yatak olurdu. Kışın günlerce yağan kara kalkan olur, yağmura meydan okurdu.
Hezenler artık günümüzde türkülerde kaldı. İşte radyoda yine söyleniyor bu türkü. Siz de duyuyor musunuz? Haydi hep beraber dinleyelim bakalım... 

Dam başında hezen var
Hezende bir gezen var
Erzurum'un içinde ağca dudum vay vay
Salınıp ta gezen var ince dudum vay vay
Erzurum'un içinde ağca dudum vay vay
Gün değmemiş güzel var ince dudum vay vay

Dam başında dam beri
Yine aldı gam beni 
Dert için mi doğurdun ağca dudum vay vay
Garip anam sen beni ince dudum vay vay

Dam başında ne dane
Dökülür tane tane
Anan kimin gezirsen
O yane hem bu yane