ÖDÜNÇ İŞCİ VE İŞVEREN İLİŞKİLERİ

4857 sayılı iş kanununun  7. Maddesi geçici iş ilişkisini düzenlemiştir

1- Geçici İş İlişkisinin Ortaya Çıkış Nedeni Nedir?

4857 sayılı Kanun gerekçesinde, kazanç amacı güdülmeyen geçici iş ilişkisinin ortaya çıkış nedenleri olarak;

- Şirket topluluklarının ve holdinglere ait şirketlerin vasıflı işgücü ihtiyacını karşılamak amacıyla yardımlaşmaları,

- Şirket topluluklarının ve holdinglere ait şirketlerin üst kademe yöneticilerinin yetiştirilmesi,

- Aynı gruptan olmayan şirketlerin birlikte bir işi üstlenmeleri,

- Mali güçlüklerle karşılaşan bir işverenin işçisini işlerinin düzelmesine kadar başka bir işverene vermesi,

Yer almaktadır.

2-TARAFLAR:

Geçici iş ilişkisinde 3 taraf bulunur;1.Asıl işveren 2.İşçi 3.Devir alan işverendir.Buna göre ;

İşveren, kendisinde çalışan işçisini başka bir işverene geçici  (ödünç) olarak devir ederken devir sırasında işçiden yazılı rızasını almak suretiyle bir işçiyi;

-holding bünyesi içinde

- veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde

-veya yapmakta olduğu işe benzer işlerde çalıştırılması koşuluyla başka bir işverene iş görme borcunu yerine getirmek üzere geçici olarak devrettiğinde geçici iş ilişkisi gerçekleşmiş olur.

 Bu halde iş sözleşmesi devam etmekle beraber, işçi bu sözleşmeye göre üstlendiği işin görülmesini, iş sözleşmesine geçici iş ilişkisi kurulan işverene karşı yerine getirmekle yükümlü olur.Geçici iş ilişkisi kurulan işveren işçiye talimat verme hakkına sahiptir.

3-SÜRE : 

Geçici iş ilişkisi 6 ayı geçmemek üzere yazılı olarak yapılır, gerektiğinde en fazla 2 defa 6'şar ayı geçmemek üzere toplam 6+6 =12 ay yinelenebilir.Geçici iş ilişkisi toplam 18 ayı geçemez.

 4-TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ:

Yargıtay işçinin yazılı rızasının devir anında olmasını aramaktadır.Bir defa  yazılı rıza verilmesi yetmemekte her 6'şar aylık uzatmalarda yeniden işçinin yazılı rızasını aramaktadır.İşçiden yazılı rıza alınmaması işçinin devredilen işverende çalışmaması sebebiyle devreden işveren işçiyi haklı sebebe dayanarak iş sözleşmesini feshedip kıdem tazminatı ödemeden işten çıkartamaz.

İşveren,İşçinin kıdem ve ihbar tazminatını vererek işçiyi işten çıkarma hakkına her zaman için sahiptir.

İşverenin, ücreti ödeme yükümlülüğü devam eder. Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, işçinin kendisinde çalıştığı sürede ödenmeyen ücretinden, işçiyi gözetme borcundan ve sosyal sigorta primlerinden işveren ile birlikte sorumludur. İşçi, işyerine ve işe ilişkin olup kusuru ile sebep olduğu zarardan geçici iş ilişkisi kurulan işverene karşı sorumludur.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin  "Tanımlar" başlıklı maddesinde, geçici iş ilişkisi kurulan işverenin; 22.05.2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 7''''nci maddesinde yer alan sigortalıyı devralan (ödünç alan) işverenleri ifade ettiği (Madde 4/e), aynı Yönetmeliğin "Alt işveren ve sigortalıyı geçici olarak devir alanın yükümlülüğü" başlıklı maddesinde de; sigortalıyı geçici iş ilişkisi çerçevesinde devralan (ödünç alan) işverenin, müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu yükümlülüklerini sigortalıyı devir aldığı (ödünç veren) işverenle yapmış olduğu sözleşmeyi Kuruma ibraz etmesi kaydıyla kendisine verilecek üç haneli numara ile sigortalıyı devir aldığı işverene ait işyeri dosyası üzerinden yerine getirebileceği, sigortalıyı geçici iş ilişkisi çerçevesinde devralan (ödünç alan) işveren adına işyeri dosyası açılmayacağı hüküm altına alınmış bulunmaktadır (Madde 31/2).

İşçinin geçici sözleşmesinden aksi anlaşılmıyorsa, işçinin diğer hak ve yükümlülüklerine ilişkin iş Kanundaki düzenlemeler geçici iş ilişkisi kurulan işverenle olan ilişkisine de uygulanır.

İşçiyi geçici olarak devralan işveren grev ve lokavt aşamasına gelen bir toplu iş uyuşmazlığının tarafı ise, işçi grev ve lokavtın uygulanması sırasında çalıştırılamaz. Ancak, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 65'inci  maddesi hükümleri saklıdır. İşveren, işçisini grev ve lokavt süresince kendi işyerinde çalıştırmak zorundadır.

Toplu işçi çıkarmaya gidilen işyerlerinde çıkarma tarihinden itibaren 6 ay içinde toplu işçi çıkarmanın konusu olan işlerde geçici iş ilişkisi gerçekleşmez.

4857/7-99/a sayılı Kanunda geçici iş ilişkisi ile ilgili ilke ve yükümlülüklere uymayan işverene 2014 yılında her işçi için 122 TL. para cezası  uygulanmaktadır. 

5-SONUÇ: Geçici iş ilişkisinde; birisi işçi, diğeri işçiyle iş sözleşmesi düzenlemiş olan ve işçiyi belirli bir süre istihdam edilmek üzere diğer tarafa devreden (ödünç veren) işveren, bir diğeri de işçiyi geçici süre istihdam edecek olan devralan (ödünç alan) işveren olmak üzere üç taraf vardır.

Belirli süreli bir iş sözleşmesi olan geçici iş ilişkisi en fazla 6 ay süreyle yapılabilmektedir. Daha sonra aynı sürelerle iki kez uzatılabilmektedir.

Geçici iş ilişkisi işçinin yazılı rızasının alınmasıyla gerçekleşebilmektedir. İşçinin sözlü rızasıyla geçici iş ilişkisi oluşturulamamaktadır. İşçi rıza göstermeden geçici iş ilişkisinin kurulması mümkün değildir.

Geçici iş ilişkisinde işçi, ödünç veren işverenin işçisi olmaya devam etmektedir. Ancak, işçi geçici süreyle ödünç alan işverene karşı iş görme edimini yerine getirmektedir.

4857 sayılı Kanunda geçici iş ilişkisi ile ilgili ilke ve yükümlülüklere uymayan işveren veya vekiline 2014 yılında her işçi için 122 TL. yaptırım uygulanmaktadır.

S.M.MALİ MÜŞAVİR ABDURRAHMANDAŞKAYA

[email protected]