Elazığ Tarihi Süryani Meryem Ana Kilisesinde Meryem Ana'nın intikali ve 'Salkım Bayramı' Kutlaması

Hristiyanlar tarafından her yıl ağustos ayının ikinci haftasında (15 Ağustos günü) Meryem Ana'nın intikal yani göklere alınışı anma günü düzenlenir.  “Salkım  Bayramı” ayini, tarihi Harput Mahallesi'nde bulunan Süryani Kadim Meryem Ana Kilisesi'nde yapılır.  Bu yıl da Elazığ, Malatya, Adıyaman, Tunceli, Bitlis, Bingöl, Muş Mardin ve yurt dışından gelen Süryani ve Ermeni Türk vatandaşların katılımıyla 15 Ağustos 2023 günü yapıldı.

Adıyaman ve çevre illerinin Abraşiye Metropoliti Mor Ğriğoriyos Melki ÜREK, Mardin ve Diyarbakır Metropolit Mor filiksinos Saliba ÖZMEN ile beraber gelen Deyrulzafaran Manastırın Başrahibi Gabriel AKURT beraberinde gelen diyakoslar  ayini beraber yönettiler.

Üzüm Bayramı olarak kabul edilen Meryem Ana Bayramı olarak da adlandırılan gün dolayısıyla gerçekleştirilen ayinde Türkçe, Süryanice İncil’den bölümler ilahiler söylendi, dualar edildi. Dilek mumları yakıldı.

Fotoğraf : Oğuzhan Demirtaş (alıntı 2019)

Metropolit Melki Ürek , “Bugün bütün dünyada 15 Ağustos dolayısıyla Meryemana Bayramı kutlanır. Meryem Ana isimli kiliselerin hepsinde bugün kutlama vardır.  Harput’taki kilisemizde Meryem Ana Kilisesi olduğu için burada kutluyoruz. Burası dünyada  ibadet edilen en eski kiliselerinden biridir...

Anadolu'nun en eski mabetlerinden biri olan Meryem Ana Kilisesi, Kızıl Kilise, Süryani Kilisesi ve Yakubi Kilisesi adlarıyla da anılmaktadır. M.S 179 yıllarında inşa edildiği sanılan binanın, ilk olarak kaledeki putperestler tarafından putların saklanması için kullanıldığı, Yakubi Hristiyanları'nın daha sonra burayı kiliseye çevirmiş oldukları düşünülmektedir.

 Geçmişte bir manastırın içinde olan kilise yapılan restorasyonla ayakta. Böyle tarihi kiliseyi korudukları ve yaşattıkları için devletimize, Elazığ halkına teşekkürler. 

Bugünün bütün dünyamıza, ülkemize ve şehrimize bereket ve mutluluk getirmesi için dua ediyoruz. Ayrıca bugün üzümler üzerine bereket duası okuyoruz. 

Fotoğraf: Oğuzhan Demirtaş

(Alıntı- 2019)

“Meryem Ana bizim için çok önemli. Bir günü vardır Meryem Ana'nın. Meryem Ana İsa’nın annesidir. İsa’yı doğurduğu için biz onu her zaman yüceltiyoruz, onu büyütüyoruz, onu övüyoruz. Kutsalların kutsalının annesi olduğu için, Hristiyanlarda üzümün yeri çok önemli. Şarap üzüm mahsulüdür, dolayısıyla ayinlerimiz de şarapla yapılıyor” ifadelerini kullandı.

Ayin sonunda Adıyaman metropolitlikte 2007 yılından beri rahibeliğini sürdüren Rahibe Sara Ulus’a Haç takma merasimi gerçekleştirildi.

Metropolit Saliba Özmen’in verdiği vaazda, günün anlam ve öneminden bahsedildi. Meryem Ana’nın göğe intikalinin nasıl gerçekleştiğine dair açıklamalarda bulundu. Ayin bitiminde üzüm bayramı nedeniyle, herkese üzüm dağıtıldı.

Ayin töreninin ardından, Elazığlı Sevgili Tanoğlu ailesinin, Elazığ Akgün Otelde vermiş olduğu yemekde ayine katılanlar  bir araya toplandı.

 Yemekten sonra, Harput Meryem Ana Süryani Kadim Kilisesi’ne, 1999 yılından beri gösterdikleri özverili emekler ve hizmetlerden ötürü, ayrıca Süryani tarihine, kültürüne ve edebiyatına yapmış olduğu katkılardan dolayı İncili Şemmas Dr. İshak Tanoğlu’na, Elazığ Süryani Kadim Meryem Ana Kilisesi Vakfının hazırladığı plaketi Abraşiye Metropoliti Mor Ğriğoriyos Melki Ürek takdim etmiştir. 

Ardından kilise çalışmalarına yaptıkları katkılardan dolayı Avukat Dalita Tanoğlu Özdiler ve Diş Hekimi Roza Tanoğlu Eskici’ye Metropolit Saliba Özmen tarafından üstünde Meryem Ana resmi ve Haç olan şamdan verildi, ayrıca Dr. İshak Tanoğlu tarafından kendilerine Meryem Ana resimli altın madalyon takıldı. Davranış Bilimleri Uzmanı ve İşletmeci Sara Tanoğlu Tutar’a ise Harput Meryem Ana Süryani Kadim Kilisesi çalışmalarına yaptıkları katkılardan ve çalışmalarından dolayı ayrıca Süryani Kültürüne Katmış olduğu:

-Süryani Büyüklerinden İnciler

-Eserleriyle Mor Afrem

-Antakyalı ve Ninovalı Mor İshok

-Doğunun Işığı Abul Faraç

-Ortodoks Kilisesinin Sütunu Suruçlu Süryani Mor Yakup

adlı eserlerinden dolayı kendilerine de Fırat Üniversitesi Tarih Bölümü Profesörü Prof. Dr. Beşir Aşan tarafından aynı şamdan verildi; ayrıca Dr. İshak Tanoğlu tarafından kendilerine Meryem Ana resimli altın madalyon takıldı.

 Yapılan konuşmalarda çalışmalara katkıları olan herkese; Sayın Valimiz Ömer Toroman, Sayın Belediye Başkanımıza Şahin Şerifoğulları'na, Adıyaman ve çevre illerinin Abraşiye Metropoliti Mor Ğriğoriyos Melki ÜREK, Mardin ve Diyarbakır Metropolit Mor filiksinos Saliba ÖZMEN ile beraber gelen Deyrulzafaran Manastırın Başrahibi Gabriel AKURT beraberinde gelen diyakoslar ayini beraber yönetenlere, Fırat Üniversitesine, Sevgili cemaatlerine, Elazığlı Hemşerilere gösterdikleri hoşgörüden dolayı teşekkür edildi.

Adıyaman Metropolitlik olarak  İncili Şemmas ve Vakıf Başkanı Dr. İshak Beye, Vakfın Avukatı Av. Dalita Hanım'a, Dt. Roza Hanım'a ve Sara Hanım'a emeklerinden dolayı teşekkür ederek hayatlarında kendilerine sağlık ve sonsuz başarılar diliyoruz" açıklaması yapıldı.

Akabinde programın kültürel kısmında Harput Mahalli Folkloru ve müziği sergilenerek tüm katılanlara coşkulu anlar sunuldu. Gün boyu birlikte geçirilen güzel zamanın sonunda, herkes evine veya şehrine selametle döndü.

***

Adıyaman çevre illeri Metropoliti Mor Ğriğoriyos Melki Ürek ile Meryem Ana'nın İntikali yani göklere alınışı'  Salkım Bayramı' söyleşi:

 "Değerli hocam merhaba...15 Ağustos Meryem Ana'nın intikal bayramıdır. Dolayısıyla Ağustos ayında üzümlerin yavaş yavaş olgunlaşır. Bu üzümler de doğrudan doğruya ayin simgesi, şarabın simgesi oldukları için önemlidir.  Şarap İsa'nın kanını anımsatıyor ve şarabın ayinde takdisi İsa’nın kanı olarak kabul edilmekte. Dolayısıyla üzüm, şarabın temel ve etken maddesidir. Bunun için 15 Ağustos Üzüm Bayramı Süryanilerde bu şekilde önem taşıyor. 

Süryaniler'in, 15 Ağustos gelmeden  üzüm  yetişmemiştir ve üzüm yenmez, diye kaideleri yoktur.

Gerçekten de 15 Ağustos’tan önce üzümün olgunlaşmadığını kabul etmek lazım. Başka iklimlerde Ağustos'tan önce de yetişebilir. Bizim kışımız da o coğrafyaların yaz dönemidir. Orada 15 Ağustos gelmeden üzüm yenmemesi bence bir tezattır.

Bunun için sadece Meryem Ana mahsul salkım bayramı ve üzüm bayramı olarak algılanması oğlu İsa'nın kanını işaret ederek şarabı simgeliyor.

Süryanilerin Ana Kilisesi Süryanilerde öyle bir etki yaratmış ki; Hristiyanlığın paganizme, putperestliğe ait bütün örf ve adetlerini, düşüncelerini, felsefelerini ve bütün detaylarını yok ederek doğrudan doğruya Hristiyanlığa adapte olmuş ve Hristiyanlığın felsefesini geliştirmiş kilisedir. Onun için İsa’nın paskalyası, doğum bayramı, üzüm bayramı,  su bayramı, bunların hiç birisi örf ve adetlere bakılarak yapılan şeyler değildir.  Doğrudan doğruya Kutsal İncil’den yansıttığı düşüncelerden kaynaklanan bayramlar ve etkinliklerdir "  teşekkür ederek açıklamasını bitirdi.

Yazı- Fotoğraf: Fikri Demirtaş 

15 Ağustos 2023, Elazığ

Fotoğraf Galerisi: