FOLİK ASİT NEDİR?

-SESLİ MAKALE-

Değerli takipçilerim bu hafta sizlere en sevdiğim vitaminlerden birini anlatmak istiyorum. Konumuz: B9 vitamini nam-ı diğer folik asit.

Geçenlerde gebelik sürecinde olan bir danışanım bana folik desteği kullanmak istemediğini söyledi. Nedenini sorduğumda oldukça makul ancak doğru olmayan bir açıklama yaptı. Doğal olarak besinlerle almak varken tablet kullanmak istemediğini belirtti. Besinlerle kapatılabilecek bir eksiklik varsa ek bir ürün kullanılmasına elbette ben de karşıyım. Ama hangi eksikliklerde? Mesela yoğun spor yapan bir kişi dengeli beslenme ile yeterince protein alabilir. Bu yüzden de asla protein tozu kullanmasına gerek yoktur. Ancak folik asit gibi hassas bir vitamin söz konusu ise işler değişiyor. Tabii burada protein tozu – ek vitamin karşılaştırması  pek doğru değil. Çünkü protein tozlarının yararından çok zararı var ama konumuz bu değil. Bu konuyu sizlere başka bir hafta açıklayacağım. Biz folik asite gelelim:

Folik asit vücudumuzda pek çok işleve sahip olan bir vitamindir. Besinlerde yaygın olarak bulunmasına rağmen, dünyada en sık rastlanan vitamin eksikliği folik asit eksikliğidir.

• B12 vitamini ile beraber çalıştığı için vücutta B12 yetersiz ise folik asit üretiminde de sıkıntı var demektir.
• Folik asitin en önemli görevi hücre sentezlenmesi için DNA üretiminde görev almaktır. Şöyle açıklayayım; vücudunuzu oluşturan herhangi bir hücrenin oluşabilmesi için folik asit de gereklidir. Bu açıdan hayati bir öneme sahiptir.
• Gebelerde bebekte sinir hücrelerinin oluşması ve beyin gelişiminin tamamlanması için çok önemlidir.
• Ayrıca gebelikte folik asit eksikliği düşük ya da erken doğumlara ve doğumsal anomalilere sebep olabilmektedir.
• Folik asit eksikliğinde mutluluk hormonu olan serotonin ve dopamin üretilemediği için depresyon ile folik asit eksikliği arasında doğrudan bir ilişki bulunur. Yapılan araştırmalar psikiyatrik hastaların çoğunda folik asit eksikliği bulunduğunu göstermektedir.
• Folik asit eksikliğinin giderilmesi özellikle yaşlılar olmak üzere bazı hastalarda, zihinsel ve psikolojik semptomlarda iyileşme sağlamaktadır.
• Folik asit pek çok kanser türüne karşı koruyucudur.
• Folik asit eksikliği sonucu büyüme yavaşlaması, ishal, kansızlık, diş eti iltihabı, depresyon, uyku bozuklukları, huzursuzluk, unutkanlık, iştahsızlık ve bulantı gelişebilir.
• Folik asit eksikliğinde vücuttaki homosistein miktarı artar. Homosistein özellikle kalp damarlarının yağlanmasına ve tıkanmasına bağlı oluşan kalp hastalıklarından sorumludur. Folik asit eksikliğinin giderilmesi kalp hastalıklarından da koruyucudur.
• Özellikle kadınlarda menopoz sonrası artan kemik erimesi folik asit desteği ile azaltılabilir.
• Folik asit yukarıda zikrettiğim hastalıklar dışında birçok hastalığın tedavisinde kullanılan ve etki gösteren bir süper kahramandır.
• Gebelik sırasında folik asit desteğinin elzem olma sebeplerinden biri de bebeği nöral tüp defektinden korumaktır. Nöral tüp defekti anne karnında bebeğin beyin ve sinirleri oluşurken ortaya çıkan anormal bir durumdan kaynaklanan hastalıktır. Beynin etrafını saran kemikler olması gerektiğinden farklı bir şekilde oluşabilir. Birden fazla çeşidi olabilir ve en kötüsü beynin hiç oluşmamasıdır. Ne kadar önemli olduğunu göstermek açısından aşağıya nöral tüp defekti olmuş bir bebeğin fotoğrafını bırakıyorum.

Vücudumuz açısından bu kadar elzem olan folik asiti sizlere anlatmamak haksızlık olurdu. Bugün bu konuyu hazırlarken ‘folik asit bir insan olsa ona sımsıkı sarılmak isterdim' diye düşündüm. Gerçekten Rabbimin bize en güzel lütuflarından biri. “Peki, hangi besinler folik asit açısından daha zengin” diye sorduğunuzu duyar gibiyim.

Bitkisel besinler hayvansal besinlere oranla çok daha fazla folik asit içerirler. Hayvansal kaynaklı besinlerden en çok karaciğer, böbrek gibi sakatatlar folik asit içerir. Bitkisel kaynaklı besinlerden en çok yeşil yapraklı sebzeler, kurubaklagiller ve kuruyemişler folik asit içerir. Bu besinleri günlük beslenmemizden eksik etmememiz yeterince folik asit almamız için yeterlidir. Ancak gebelik gibi durumlarda bu miktar yetersiz kalır ve dışarıdan takviye almak gereklidir.

Folik asit olmazsa olmaz bir vitamin olarak önemini asla yitirmeden hayatımızın başköşesinde olmaya devam edecek. Bu hususta bilincimizin artması dileklerimle.

Sağlık dolu bir hafta diliyorum.

Diyetisyen İrem ERCAN