Sağlıklı beslenme önerileri

 SESLİ MAKALE

Dünya Sağlık Örgütü sağlık kavramını “kişilerin fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik halinde olması” olarak tanımlamaktadır. Bu tam iyilik halinin sağlanması da kişilerin kalıtımsal özelliklerine ve diğer bazı çevresel faktörlere bağlıdır. Kalıtımsal faktörler anne-babadan geçtiği için değiştirmek kişinin elinde olmasa da çevresel faktörleri değiştirebilmek mümkün. Bu çevresel faktörlerin en önemlilerinden biri de hiç kuşkusuz beslenmedir. Bir koruyucu tedavi hizmeti olarak beslenmenin önemi ne yazık ki hala tam anlamıyla kavranamamış olsa da; milattan önce 500'lerde yaşayan Hipokrat'ın da dediği gibi “Hastasını diyetle tedavi eden, ilaçla tedavi edenden daha üstündür.”

Beslenme bizler için çok önemlidir, çünkü fizyolojik ihtiyaçlarımızdan biri; ancak nasıl besleniyoruz? Ne kadar sağlıklı besleniyoruz? Bir önceki yazımda da belirttiğim gibi gerek diyetisyen olmayan bireylerin yanlış yönlendirmesi sonucu, gerek günümüzdeki hazır yaşam şeklinin kişileri paketli ürünlere aşırı yöneltmesi, gerekse hareketsiz yaşantımız beslenme düzenimizi ve dolayısıyla birey olarak bizi doğrudan etkiliyor. Koşuşturmalar içinde ne yediğini, ne kadar yediğini bile fark edemeyen insanlar aşırı enerji alımı sonrası obezite gibi diyabet gibi kolesterol gibi birçok hastalığa yakalanıyor ve bu döngü böylece katlanarak devam ediyor. Veya evde televizyon başında saatlerce oturan bireyler sürekli bir şeyler yiyerek aşırı enerji alabiliyor. Sonraki süreçte şişman ve mutsuz insanlar haline geliyorlar ve bu durum tüm toplumu etkileyecek bir boyuta ulaşabiliyor.

Kural çok basit aslında: yeterli ve dengeli beslenmemiz gerekiyor ve tabii ki harcadığımız enerjiden daha fazla enerji alıyorsak ağırlık kazanacağız demektir. Bu yüzden yediğimize içtiğimize dikkat etmemiz gerekiyor. Özellikle paketli ürünler konusunda çok dikkatli olmamız gerekiyor. Çünkü aşırı yağ, aşırı tuz, aşırı enerji içermelerinin yanı sıra aynı zamanda birçok farklı katkı maddesi içeriyorlar ve uzun vadede hiç beklenmedik sonuçlara yol açabiliyorlar.

Kişileri beslenme konusunda bilinçlendirmek üzere Sağlık Bakanlığı'nın yayımladığı “Türkiye'ye Özgü Beslenme Rehberi” (TÜBER) diye bir rehbere sahip olduğumuzu biliyor muydunuz? Üstelik Sağlık Bakanlığı'nın internet sitesinden çok rahat bir şekilde herkes ulaşabiliyor. Orda sağlıklı bireylerin hangi besin gruplarından günde kaç porsiyon tüketmeleri gerektiği açık bir biçimde anlatılıyor. Bu yazıyı okuduktan sonra TÜBER'i indirerek günlük beslenmenizde ondan faydalanın derim. (Ancak sağlıklı bireylerden bahsediyorum, herhangi bir hastalığınız mevcutsa lütfen bir Beslenme ve Diyet uzmanından yardım alınız.)

Son olarak sizlere sağlıklı beslenme ve yaşam tarzımızın nasıl olması gerektiği ile ilgili birkaç öneri vererek bu haftalık yazımı sonlandıracağım:

• Öncelikle paketli besinler dediğimiz hazır besinlerden olabildiğince uzak durun.
• Yeterli ve dengeli beslenin (yeterli beslenme kişinin besinleri ihtiyacı olan kadar tüketmesidir, dengeli beslenme ise besinleri düzenli veya aşırıya kaçmadan tüketmedir).
• Fiziksel aktivitenizi artırın (her gün en az yarım saat orta şiddetli aktivite –yürüyüş gibi- önerilmektedir. Ancak bu sadece yürüyüş olarak düşünülmemelidir, benim zamanım yok diyen kişiler fiziksel aktivitelerini artırmak için asansör yerine merdiven kullansalar dahi kendilerine bir iyilik yapmış olurlar).
• Uygun BKI'ye (Beden Kütle İndeksi –kişinin kilosunun boyunun karesine bölünmesi ile bulunur-) sahip olmaya çalışın, çünkü BKI'ye bakarak kişileri zayıf, şişman, obez diye sınıflandırabiliriz. Örneğin BKI'si 30'un üzerinde olan bir birey obezdir, deriz.
• Bel çevrenizi uygun değerler arasında tutmaya çalışın.( erkeklerde< 94 cm, kadınlarda< 80 cm olmalıdır) Bel çevresinin artması kalp damar hastalıkları için çok büyük bir risk faktörüdür.
• Günlük en az 5 öğün sebze-meyve tüketin ( 3 porsiyon sebze, 2 porsiyon meyve önerilmektedir.) Meyve sebzeler özellikle antioksidan olmaları, bol miktarda vitamin ve mineral içermelerinden dolayı sağlığımızın korunmasında önemli role sahiptir.

Bu haftalık bu öneriler ile yazımı sonlandırıyorum. Özellikle yazmamı istediğiniz bir konu varsa yorum olarak yazabilirsiniz. Sağlıklı haftalar diliyorum…

DYT. İREM ERCAN